“Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,”

Suy Tư Tin Mừng trong tuần 16 mùa thường niên năm B 19/7/2015

Tin Mừng (Mc 6: 30-34)

Các Tông Đồ tụ họp chung quanh Đức Giê-su, và kể lại cho Người biết mọi việc các ông đã làm, và mọi điều các ông đã dạy. Người bảo các ông: "Chính anh em hãy lánh riêng ra đến một nơi thanh vắng mà nghỉ ngơi đôi chút." Quả thế, kẻ lui người tới quá đông, nên các ông cũng chẳng có thì giờ ăn uống nữa. Vậy, thầy trò xuống thuyền đi lánh riêng ra một nơi hoang vắng. Thấy các ngài ra đi, nhiều người hiểu ý, nên từ khắp các thành, họ cùng nhau theo đường bộ chạy đến nơi, trước cả các ngài. Ra khỏi thuyền, Đức Giê-su thấy một đám người rất đông thì chạnh lòng thương, vì họ như bầy chiên không người chăn dắt. Và Người bắt đầu dạy dỗ họ nhiều điều.

“Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,”

         “Để nghe dưới đáy nước hò reo”.

             (Dẫn từ thơ Hàn Mặc Tử)

            Nhà thơ hôm nay lại cũng bảo: chớ nói nhiều, nhưng hãy nghe. Nghe đây, không chỉ mỗi”nước hồ reo”. Mà, cả tiếng mời gọi mọi người đừng quá chuyên chăm ăn/làm. Nhưng, còn biết ngơi nghỉ, “để nghe tơ liễu rung trong gió, và để xem trời giải nghĩa Yêu!”  Ý-nghĩa của Tình-Yêu Chúa dặn dò, nhưng còn là Lời Vàng Ngài giải-thích. 

            Trong sống đời thường ở huyện, tôi biết nhiều người, làm việc rất vất vả. Đứng máy giây chuyền, hoặc ngồi bàn giấy công sở từ 8 giờ sáng đến 7, 8 giờ tối, không ngơi nghỉ. Linh mục chúng tôi, qua mục vụ, cũng gặp rất nhiều người trẻ chủ-trương sống đời đi Đạo cũng vẫn “làm việc và làm việc”. Họ trưng dẫn nhiều lý do nghe rất sôi nổi: những là: để tạo dựng cuộc sống tốt đẹp hơn, bây giờ và mai sau.

Có bạn làm 60 tiếng, một tuần. Người khác, cày bừa ở sở chưa đủ, lại rủ bạn đem việc về nhà làm, chẳng quản-ngại thong-tầm, làm thâu đêm suốt sáng.

Bình tâm hơn, có bạn “nướng” thêm một ngày cuối tuần -khi xưa vẫn dành cho Chúa- để làm và làm, chẳng bối rối. Mới đây, qua khảo sát, tôi được kể là: nhiều tín hữu không chỉ hăng say làm việc tại hãng xưởng mà thôi, còn kéo nhau đi nhà hàng, tiệc rượu để rồi, hễ có điều kiện, là làm chết bỏ, chẳng giữ Đạo ngày của Chúa. Họ làm đến không kịp thở; kịp đến lúc ốm đau, gần kề nỗi chết, khi ấy mới lo tập thể dục, ăn kiêng. Sau đó, lại “làm đến tối tăm mặt mũi” như khi trước. 

Có hai lý do cho thấy tại sao con người ngày nay lại có lối sống quái-dị như thế:

Thứ nhất, dường như người ta đua nhau kiếm tìm cho mình chỗ đứng vững-chắc trên thị-trường nhân-dụng.

Thứ hai, là vì lợi lộc tài-chánh mà chủ-nhân-ông vẫn muốn đưa ra để lôi-cuốn giới công-nhân/thợ-thuyền xả thân làm thí mạng. Vấn-đề là: chủ-trương “tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ” không thể là đường-lối/chính-sách tốt đẹp, khiến ta cứ thế kéo dài cuộc sống hoặc làm lụng để rồi lại sẽ làm đến hơi thở cuối cùng.

Mọi người hẳn đều công-nhận rằng: làm cho lắm, tắm táp vẫn…như con trẻ. Tuổi đời, vốn đà lận-đận, rốt cuộc vẫn thấy vận đen thăm viếng. Đôi lúc, còn bị giới làm ăn doanh-thương khai-thác sức lao-động của mình, chẳng kể gì lời khuyên-can từ Tin Mừng, Lời Chúa.

Lề-thói làm việc thật ‘siêu-tốc’/‘trối-chết’ như thế, không thể là đặc-trưng của thế-giới văn-minh, hiện-đại. Đành rằng, có người lại sẽ bảo: ở đất miền tự-do ăn làm, nơi đây nhiều vị siêng-năng, cần-mẫn cốt để đền-bù cho những người không mấy thích làm việc, hoặc không chịu làm. Lo chi chuyện người đời siêng-năng, rất hay làm?

Tuy nhiên, trong cộng-đồng tình-thương của ta, vẫn còn quá nhiều người tìm cách khai-thác thời-gian và năng-lực của người khác. Họ nào thiết tha gì nhu-cầu tinh-thần hoặc phần thưởng ở đời sau? Họ đâu lo-toan giúp-đỡ, đền-bù những người đã hết mình xả thân làm việc cho họ. Tức, lo sống xứng-hợp với luật đời đi Đạo.

Lâu nay, vấn-đề ‘cần có giờ nghỉ-ngơi’ vẫn là chuyện đặt ra cho Đức Kitô, lẫn môn-đồ của Ngài. Phúc-âm thuật lại: môn-đệ Đức Kitô, sau nhiều ngày rao giảng, đã nghe lời Thầy về quê nghỉ ngơi, cho đúng phép. Quả thật, các môn-đệ từng dấn bước theo Thầy, đã đi khắp nơi, lúc lên xứ Giuđa mạn Bắc, khi xuống miệt Galilê phía Nam, môn-đệ nào cũng đều cảm-nghiệm không ít thì nhiều thế nào lo làm việc, không có nhu cầu nghỉ ngơi. Chí ít, là việc ăn uống/bồi-dưỡng, nhiều lúc cũng không kịp hoặc chẳng thiết-tha gì nữa.

Tin Mừng mời gọi đồ-đệ Đức Kitô hãy lên đường đi đến miền xa, xứ lạ để rao-giảng cho người nghèo-khổ. Nghèo, vì công việc. Khổ, về vật-chất. Quả có thế. Tuy nhiên, là môn-đồ thời hiện-đại, ta vẫn nên bỏ giờ ra mà nghỉ ngơi, hầu có sức tiếp-tục những tháng ngày đang trờ tới.

Rao giảng say-mê/kiệt-sức không cần ngơi-nghỉ, tuyệt-nhiên không là lời khuyên tốt đẹp mà Đức Kitô chủ-trương. Đức Chúa không khai-thác sức lao-động của một ai. Tin Mừng, nay nhấn mạnh việc nâng cao nhân-cách của con người. Nhất thứ, con người đã và đang lao-động. Giáo hội cũng luôn đem đến cho lao-động, ý-nghĩa cao-sang đích-thực, vốn thường có. Giáo-hội, lại luôn coi lao-động như phương-tiện đạt cứu-cánh là hạnh phúc Nước Trời. Chứ, lao-động không thể là mục-đích của cuộc sống bao giờ hết, chí ít là cuộc sống của tín-hữu Đức Kitô. Giáo hội, xưa/nay vẫn tỏ-bầy lập-trường vững-chắc về lao-động.

Cụ thể hơn, Đức Gioan Phaolô Đệ Nhị đã từng đaị-diện cho Giáo hội khẳng định ý-nghĩa của lao-động như sau: “Lao động nâng cao phẩm-giá con người của chúng ta.” Xem như thế, thì giới cầm-quyền và chủ-nhân-ông không được phép đeo đuổi bất cứ triết-lý nào chỉ chuyên/lo đề-cao sức người làm việc, nhưng lại biến-giảm phẩm-cách con người, nhất thứ, khi người lao-động bị đối-xử tệ-bạc khác nào viên đốc-công luôn hối-thúc công-nhân/thợ thuyền dưới trướng nhất-định phải làm việc trối chết, làm ra thật nhiều việc để vừa lòng chủ-nhân-ông.

Nói tóm lại, công việc ta làm, dứt khoát để cải-thiện cuộc sống bản thân, cũng như gia-đình. Thế nên, ta chỉ nên làm việc theo cách nào đó cho phù-hợp với nhân vị/bản thể. Ta không được phép thôi-thúc con người trở-thành máy móc, hoặc loài thú chỉ biết những làm và làm.

Và, qua cung- cách lao-động, ta phải phát-huy tài-năng cũng như ân-huệ mình nhận lãnh từ Đức Chúa. Nhờ đó, ta có thể dựng xây một xã-hội lành mạnh hơn. Xã hội, biết đối-xử với tất cả mọi công-nhân lao-động xứng-đáng hơn, như mọi người mong muốn.

Tôn-trọng phẩm-giá con người, là vẫn lao-động như thường-lệ nhưng biết chọn lúc mà nghỉ-ngơi, giải trí. Phương-châm “ắt và đủ” vẫn có thể áp-dụng trong lao-động. Và, vẫn được liệt kê trong bí kíp thành tựu ở mọi địa-hạt.

Cuối cùng thì, công-nhân lao-động nào biết phân-chia ranh-giới giữa say sưa làm chết xác với lợi-dụng/khai thác người khác, mới là người sáng suốt, có làm và có nghỉ. Bởi, có như thế, mới mong tránh được nguy-cơ gây căng thẳng cả hồn lẫn xác. Có như thế, ta mới mong thực-hiện đúng phương châm “Tốt đời, đẹp Đạo”.

Phúc Âm hôm nay có thuật rõ: “Đức Kitô tỏ lòng ‘chạnh thương’ khi thấy đám đông dân chúng đang có nhu cầu.” Ngài hiểu rằng: nhu-cầu của họ vẫn là những thứ mà môn-đồ Ngài phải thực-hiện. Ngài khuyên các môn đồ -và qua đó, tất cả chúng ta- biết tạo sự cân bằng giữa nhu-cầu lao-động cần-mẫn và sự cần-thiết phải nghỉ ngơi.

Đây, là nhu-cầu của niềm Tin-Yêu. Điều này áp dụng cho hết mọi người, cả lúc làm việc tại nhà cũng như lao-động ở cơ-quan, công xưởng.

Tin Mừng hôm nay còn là tín thư mạnh mẽ đến thế giới mai ngày cứ chú-trọng quá nhiều vào lao-động đến cật lực. Một thế-giới luôn chủ-trương khai-thác quá mức sức lao-động của con người. Tín thư còn đó vẫn ghi chép: Ta phải lao-động thật cần mẫn, nhưng vẫn phải biết nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí.

Nghỉ-ngơi, là nhu-cầu bức-thiết không việc gì phải ưu-tư, sợ tội. Nghỉ-ngơi sau khi làm việc cần-cù vẫn là điều chính-đáng. Đây, không chỉ là nghĩa-vụ, mà còn là quyền lợi mà Đức Chúa tặng ban cho ta. Là tín hữu Đức Kitô, ta có bổn-phận phải phát-huy/duy-trì nghĩa-vụ và quyền-lợi ấy cho bằng được, ngõ hầu bảo-vệ phẩm giá con người, cách đúng-đắn.

Cầu mong sao, Tiệc thánh hôm nay giúp ta nhớ rằng: khi tạo cho mình công ăn việc làm khả dĩ đem lại thâu nhập/lợi nhuận, ta vẫn phải quan-tâm đến phẩm-giá con người.

Cầu mong sao, những ai đã có công ăn việc làm tạo cơm/bánh cho bản thân và gia-đình, biết cảm tạ Cha, bởi lẽ đó là điều rất tốt đẹp. Ai chưa kiếm được công việc để làm, cũng đừng nên lấy đó làm điều buồn bã cho chính mình.

Là thành-viên cộng-đồng tình-thương, ta luôn nhớ đến bổn-phận giúp-giùm/đùm-bọc và sẻ-san cho nhau của cải vật chất và công ăn việc làm. Không đố kỵ, khinh chê, ganh ghét người chưa có khả-năng ăn làm. Không coi rẻ người chưa kiếm ra được công việc nào hết. Ta dư biết: của cải trần gian hoặc công ăn việc làm hoặc lao-động đều là quà tặng do Chúa ban tặng.

Trong cảm-nghiệm sự-thật cụ-thể như thế, ta ngâm lại lời thơ rất chiêm-niệm, rằng:

“Hàng thông lấp-loáng đứng trong im,

Cành lá in như đã lặng chìm.

Hu-thực làm sao phân-biệt được,

Sông Ngân-Hà nổi giữa màn đêm.” (Hàn Mặc Tử - Đà-Lạt Trăng Mờ)

Thực-hư/hư-thực thật ra cũng tùy người. Tùy những người có mang nặng niềm tin vào Lời Vàng đấng thánh hiền từng nhắn nhủ, mà thôi. Nhắn và nhủ, vẫn là lời nhắc nhở mọi người ta về suy-tư chiêm-niệm một đời rất thánh-hiến, với mọi người.    

Lm Richard Leonard sj - Mai Tá, lược dịch