Suy
Tư Tin Mừng Chúa nhật thứ 2 Phục Sinh 23/4/2017
Tin
Mừng Phục Sinh Ga 20: 19-31
Vào chiều
ngày ấy, ngày thứ nhất trong tuần, nơi các môn đệ ở, các cửa đều đóng kín, vì
các ông sợ người Do-thái. Đức Giêsu đến, đứng giữa các ông và nói: "Bình
an cho anh em!" Nói xong, Người cho các ông xem tay và cạnh sườn. Các môn
đệ vui mừng vì được thấy Chúa. Người lại nói với các ông: "Bình an cho anh
em! Như Chúa Cha đã sai Thầy, thì Thầy cũng sai anh em." Nói xong, Người
thổi hơi vào các ông và bảo: "Anh em hãy nhận lấy Thánh Thần.23
Anh em tha tội cho ai, thì người ấy được tha; anh em cầm giữ ai, thì người ấy
bị cầm giữ."
Một người
trong Nhóm Mười Hai, tên là Tôma, cũng gọi là Điđymô, không ở với các ông khi
Đức Giêsu đến. Các môn đệ khác nói với ông: "Chúng tôi đã được thấy
Chúa!" Ông Tôma đáp: "Nếu tôi không thấy dấu đinh ở tay Người, nếu
tôi không xỏ ngón tay vào lỗ đinh và không đặt bàn tay vào cạnh sườn Người, tôi
chẳng có tin." Tám ngày sau, các môn đệ Đức Giêsu lại có mặt trong nhà, có
cả ông Tôma ở đó với các ông. Các cửa đều đóng kín. Đức Giê-su đến, đứng giữa
các ông và nói: "Bình an cho anh em." Rồi Người bảo ông Tô-ma:
"Đặt ngón tay vào đây, và hãy nhìn xem tay Thầy. Đưa tay ra mà đặt vào
cạnh sườn Thầy. Đừng cứng lòng nữa, nhưng hãy tin." Ông Tôma thưa Người:
"Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con!" Đức Giêsu bảo: "Vì
đã thấy Thầy, nên anh tin. Phúc thay những người không thấy mà tin! "
“Năm canh tâm sự vẫn chưa tàn.”
(dẫn từ
thơ Hàn Mặc Tử)
Trỗi dậy,
nhà thơ khi xưa còn chưa trỗi. Chỉ mỗi nôm na điệu cũ, vẫn chưa tàn. Tín thác,
nhà Đạo hôm nay rày xác tín. Cũng một tâm sự vẫn chưa an. Chưa an, giống như
tâm sự của thánh Tôma tông đồ với lòng dạ chưa vững, dù Chúa có thăm viếng đồ
đệ, với chúng dân.
Trình
thuật hôm nay, thánh Gioan cũng trình và cũng thuật sự kiện Chúa về với đồ đệ
để trấn an dân con của Ngài còn hãi sợ, và do dự. Sợ là sợ người Do thái tiếp
tục lùng tìm đồ đệ của Ngài, mà hãm hại. Do dự, là bởi các ngài chưa hoàn toàn
tin vào Thày mình dám trở về với anh em.
Niềm tin
của thánh Tôma sở dĩ kém cỏi, là bởi thánh nhân chưa một lần đích thân gặp lại
Thày mình, kể từ ngày Thầy trỗi dậy, vào Phục Sinh.
Với Hội
thánh, tâm trạng thánh Tôma biểu trưng cho động thái của cộng đoàn cho rằng
Chúa vẫn đang sống với họ theo cung cách nào đó, rất đặc biệt. Đặc biệt, là: họ
thấy Chúa vẫn hiện diện trong quan hệ mật thiết với các ngài. Quan hệ, có nhận
thức. Có tính cách mật thiết và thân cận khiến họ chẳng muốn thổ lộ cho ai
biết. Bởi, có để lộ quan hệ này theo cung cách nào đi nữa, họ cũng chẳng có
người để cảm thông. Có khi còn bị bài bác, bách hại nữa là đàng khác.
Vì thế,
cộng đoàn nay càng đi vào quan hệ riêng tư với Chúa, càng thấy mình có khả năng
duy trì sự tư riêng kín đáo ấy hơn là bày tỏ công khai như mọi người. Cũng từ
đó, quan hệ giữa các thánh với Chúa Sống lại trở nên thiêng liêng và quan yếu
khiến họ sống chức năng cộng đoàn mình.
Cộng đoàn
này, ước ao Hội thánh khắp nơi chú ý đến giáo huấn mở rộng, bao gồm cả các tín
hữu thuộc đủ mọi thành phần, ngay từ đầu. Và, thánh Tôma đã đại diện cho cộng
đoàn đặc biệt luôn bận tâm tìm mọi cách để được chấp nhận làm thành phần của
Hội thánh chính mạch, thời tiên khởi. Và việc thẩm nhập như thế, quả thật không
dễ.
Tâm trạng
chung của hầu hết các tín hữu Đức Kitô bình thường rất thực tế. Điều mà cộng
đoàn tiên khởi tin tưởng, đã được cắm sâu trong giòng đời lịch sử, rất thiết
thực. Lịch sử ấy, ghi lại việc dân con bình thường ở Hội thánh thấy Đức Giêsu
vẫn quan hệ cởi mở với chúng dân. Nhờ đó, mà cuộc sống công khai của Ngài được
mọi người nhận biết rất rõ. Nhận và biết, rằng cung cách sống Chúa thể hiện cụ
thể trong đời công khai của Ngài là đứng về phía người nghèo không sợ sệt. Dù,
có bị công quyền thách thức và đe doạ, vẫn không sợ. Chính vì thế, Ngài đã bị
loại trừ khỏi mọi thế sự bằng cái chết rất nhục nhã, trên thập giá.
Trình
thuật thánh Gioan viết về thánh Tôma còn để nói lên việc Chúa Phục Sinh là sự
tiếp nối những gì Ngài đã thực hiện trong quãng đời lịch sử do Cha điều động.
Tiếp nối cung cách sống khả dĩ khiến con người cần phải có. Trình thuật mở ra
cho mọi người thấy nhãn quan rất khác biệt về tương lai của niềm tin nơi Hội
thánh. Đó là điểm khác biệt giữa Tin Mừng theo thánh Gioan và Tin Mừng nhất
lãm.
Tin Mừng
nhất lãm không chú trọng nhiều về “truyền thống Tôma”, tức những khía cạnh nội
tâm thâm trầm trong quan hệ với Chúa như Tin Mừng thánh Gioan chủ trương. Nói
cách khác, khi lồng vào nội dung của Tin Mừng mình, thánh sử Gioan chấp nhận
“con đường chật hẹp”; tức: chọn lựa lập trường trung lập giữa nhóm phái “Ngộ
Đạo” và “Chính thống” trong Đạo giáo thời tiên khởi.
Vào thời
ấy, đã thấy xuất hiện nhiều nhóm/phái rất khác biệc trong cung cách và lập
trường tuyên tín, tuy vẫn tin vào Đức Chúa Phục Sinh. Phải mất một thời gian
dài, mãi đến thế kỷ thứ 2 và 3, Antiôkia và Rôma mới đi đến hợp nhất đúc kết
thành một hình thái duy nhất của Đạo Chúa. Và từ đó, đã tồn tại qua nhiều thế
kỷ. Cũng vì lý do đó, nhiều lúc nhìn về dĩ vãng, ta có khuynh hướng gọi những
đường lối khác biệt là “rối đạo”, tức mũ chụp của kẻ chiến thắng tặng cho người
chiến bại, trong tranh chấp.
Khi thánh
Gioan viết Tin Mừng thứ tư, theo “nguồn mạch Chính thống” mà lúc ấy chưa nổi
hẳn, nên thánh nhân được xem như xuất từ nhóm/phái tin vào những trải nghiệm về
linh đạo nội tâm hơn các nhóm khác. Và lúc đó, thánh nhân đã ở vào tình huống
công nhận và bao gộp một số nhóm phái giống như mình vào giòng chảy niềm tin
sâu rộng và phổ cập.
Thánh
Gioan chống đối lối suy tưởng của nhóm đích thực “Ngộ Đạo”, là bởi thánh nhân
nghĩ rằng các vị ấy đã sai sót về Kinh thánh của người Do thái. Dù thế, thánh
nhân vẫn mở rộng cửa cho các vị không thuộc nhóm “Ngộ Đạo” nhưng lại trải
nghiệm niềm tin của mình không theo cung cách của truyền thống công khai và
những chuyện hoàn toàn mang tính phàm trần, rất trái đất. Và đó là lý do khiến
thánh nhân sử dụng truyện thánh Tôma kém lòng tin nhưng lại trải nghiệm riêng
tư mật thiết mà nhóm của thánh Tôma là đại diện.
Chính vì
thế, ta mới có tài liệu gọi là “Tin Mừng theo thánh Tôma”, hoặc Tin Mừng thứ
năm, tuy không được Giáo Hội đưa vào Sách Tân Ước, để ta tin. Việc này xảy đến
vào thế kỷ thứ hai, tức: vào thời thánh Gioan còn sống, có lẽ từ miền Đông nước
Syria. Tài liệu Tin Mừng này, hoàn toàn không mang tính “rối đạo”, sai sót,
cũng chẳng thuộc nhóm “Ngộ Đạo”, nhưng vẫn không thuộc nhóm chính mạch truyền
thống theo nghĩa nhất lãm, hoặc nổi lên vào thời sau này của Đạo Chúa.
Dân con
Đạo Chúa hôm nay có nhiều phương án khác nhau về niềm tin. Chí ít, là tin vào
Đức Giêsu Phục Sinh. Một số vị vẫn còn “ngoài luồng”. Một số thì niềm tin vào
Phục sinh đã ngự trị ngay trong tâm can của họ. Dù trong hay ngoài, có lẽ vẫn
nên đọc lại truyện thánh Gioan kể về thánh Tôma đến với niềm tin như thế nào.
Có đọc lại như thế, ta mới mở rộng vòng tay để cho người anh người chị ở khắp
nơi, cả nơi ta đang ở, mới có đất trống để thực sự tin vào sự sống lại. Của Đức
Giêsu. Và, của mọi người.
Dù gì đi
nữa, ta không thể nào có được niềm tin vững chãi vào sự Sống Lại của Đức Giêsu,
nếu không có ánh sáng của Thánh Thần Chúa soi dọi mọi người. Nói cách khác, ta
chỉ tin và công nhận Chúa đã Sống Lại theo cung cách nào đó, đều nhờ có Thánh
Thần Chúa dẫn dắt, mà thôi.
Xem thế
thì, việc Đức Giêsu hiện đến xác định một Sống Lại thật với thánh Tôma hay các
môn đồ ở chốn kín cổng cao tường, vẫn là Lễ Hiện Xuống mới rất đích thực, cho
mọi người. Nói cho cùng, tin Chúa Sống Lại tức đã tin vào Quyền Uy Sức Mạnh của
Thánh Thần Chúa, vào mọi lúc.
Trong tâm
tình ấy, ta ngâm lại lời của người từng đấu tranh nhiều cho niềm tin riêng
mình, như sau:
“Non sông bốn mặt mơ màng,
Thức, chỉ mình ta dạ chẳng an.
Bóng nguyệt leo song sờ sẫm gối,
Gió thu
lọt cửa cọ mài chăn.
Khóc giùm
thân thế hoa rơi lệ,
buồn giúp công danh dế dạo đàn.
Trỗi dậy nôm na vài điệu cũ,
Năm canh tâm sự vẫn chưa tàn.
(Hàn Mặc
Tử - Đêm Không Ngủ)
Chúa sống
lại, hẳn người người cũng mất nhiều đêm, rất không ngủ. Thức hay ngủ, để nghĩ
suy, bằng tâm tình trọn niềm tin nơi Chúa. Chí ít, là niềm tin Chúa Sống lại.
Là, thách
thức khiến “dạ chẳng an”. Là, thách thức vẫn chưa tàn, cuộc tình ta vẫn có với
Chúa, ở chốn riêng tư hay ngoài mặt. Là tâm tình ta có được, nhờ Thánh Linh
giúp trỗi dậy. Hôm nay. Mai ngày. Và, mãi mãi cõi miên trường.
Lm Kevin O’Shea CSsR biên-soạn –
Mai Tá
lược dịch.
No comments:
Post a Comment